پارامترهای مهم در کلید اتوماتیک قابل تنظیم

نحوه‌ی عملکرد و چگونگی قطع کلیدهای اتوماتیک در مواجهه با جریان‌های اتصال کوتاه و یا اضافه بارها قابل تنظیم شدن است. اما برای انجام این تنظیمات چندین پارامتر فنی تعریف ‌شده است:

پارامتر Ics:
جریان نامی قطع اتصال کوتاه است. این متغیر بیشترین مقدار جریان اتصال کوتاهی است که کلید می‌تواند بدون مشکل تحمل کرده و قطع کند.

پارامتر Icu:
حداکثر جریان نامی قطع اتصال کوتاه است. این متغیر حداکثر جریان اتصال کوتاهی است که کلید می‌تواند بدون آسیب آن را تحمل کرده و قطع نماید.

پارامتر Im:
مقدار جریان اتصال کوتاه مجاز کلید را معرفی می‌کند. این مقدار در محدوده ۵ الی ۱۰ برابر مقدار جریان نامی خط تنظیم می‌شود. از نگاه عملیاتی فعالیت کلید باید در محدوده این جریان اتفاق بیفتد.

پارامتر In:
از پارامترهای کلیدی در تنظیم کلید اتوماتیک است و بیانگر مقدار جریان نامی خط سه فاز است. بنابراین انتخاب کلید اتوماتیک با توجه به جریان نامی خط صورت می‌گیرد. پارامتر In یا همان جریان نامی مقدار عبور جریان پیوسته و طبیعی سیستم صنعتی است. پارامتر Im (جریان اتصال کوتاه مجاز) را ۵ تا ۱۰ برابر همین جریان محاسبه می‌کنند.

پارامتر Iv:
حداکثر جریان قابل تحمل کنتاکت‌های کلید اتوماتیک قابل تنظیم است. کنتاکت‌های کلید کمپکت می‌توانند بدون آسیب و برای مدت طولانی این جریان را عبور دهند.

پارامتر Ir:
جریان تنظیم شده برای کنترل اضافه بار شبکه است.

پارامتر Isd:
جریان مجاز لحظه‌ای است و آستانه قطع مدار در صورت اتصال کوتاه است. در نحوه تنظیم رله های کلید اتوماتیک در کلید اتوماتیک قابل تنظیم، مقدار این جریان را 1.5 برابر پارامتر Iv قرار می‌دهند که به‌ معنای آستانه عبور جریان از حالت اضافه بار در حالت اتصال کوتاه است.

البته این پارامتر برای کارکرد کند کلید طراحی ‌شده است تا به تجهیزات حفاظتی پایین ‌دست بدون نیاز به عملکرد کلید اصلی فرصت قطع کردن مدار را داده باشد.

پارامتر Icm:
جریان مجاز اتصال کوتاه برای وصل مجدد کلید اتوماتیک قابل تنظیم است.

دیگر پارامترهای جریانی در تنظیمات کلید اتوماتیک، پارامتر Ith (جریان گرمایی) پارامتر Icw (حداکثر جریان نامی قابل تنظیم) و Ig (جریان حفاظت خطای زمین) هستند. علاوه‌بر پارامترهای جریانی ذکر شده در تنظیم کلید اتوماتیک از برخی پارامترهای ولتاژی نیز استفاده می‌کنند که به قرار زیر است:

پارامتر Ue:
مشخصه ولتاژ عملکرد کلید اتوماتیک قابل تنظیم است. این مقدار بیانگر حداکثر ولتاژ میان فازهای ورودی کلید در فشار ضعیف است.

پارامتر Un:
حداکثر ولتاژ مجاز اعمال شده بر روی کلید کمپکت است.

پارامتر ULmp:
مقدار ولتاژ پیک ضربه‌ای در تنش‌های تصادفی سیستم برق صنعتی است.

علاوه‌ بر پارامترهای ذکر شده در تنظیم کلید اتوماتیک، برخی پارامترهای زمانی نیز وجود دارند. مانند پارامتر Tsd (مدت ‌زمان مجاز عبور جریان Isd)، پارامتر Tm (مدت‌ زمان مجاز عبور جریان Im)، پارامتر Tg (تأخیر زمانی قطع خطای زمین) و پارامتر Tr (مدت ‌زمان مجاز عبور جریان Ir)

منظور از مدت زمان عبور مجاز هر کدام از این جریان‌ها در واقع ایجاد یک بازه زمانی برای رفع خطای سیستم و یا فرصتی برای عملکرد تجهیزات حفاظتی پایین ‌دست است. به شکلی که کلید در این بازه‌های زمانی در مقابل جریان‌های مربوطه عکس‌العملی نشان نمی‌دهد. اما به ‌محض سپری شدن بازه زمانی به فراخور نوع جریان، عکس‌العمل نشان خواهد داد.

خرید سافت استارتر زینمس

تنظیمات رله های کلید اتوماتیک قابل تنظیم

برای آغاز تنظیمات کلید اتوماتیک به اطلاعات جامع از تمامی پارامترهای ذکر شده نیاز داریم. هر کلید اتوماتیک قابل تنظیم در محدوده کار معین طراحی‌ شده است. در قدم اول و با توجه به مقدار جریان نامی خط و محاسبات حداکثر جریان اتصال کوتاه برای انتخاب کلید اتوماتیک اقدام کنیم.

سپس رله‌های کلید انتخاب ‌شده را با توجه به شرایط کلی سیستم تنظیم می‌کنیم. هر کلید اتوماتیک قابل تنظیم دارای یک منحنی قطع است. این منحنی در واقع یک نوع منحنی جریان – زمان است که از اطلاعات آن برای تنظیم رله‌های کلید اتوماتیک استفاده می‌کنند.

در محور افقی این منحنی اعدادی براساس ضریب جریان نامی و بر روی محور عمودی این منحنی اعدادی براساس زمان به ثانیه تقسیم‌بندی شده ‌است. نواحی تریپ (عملکرد کلید اتوماتیک) در شرایط مختلف براساس اطلاعات این جدول محاسبه می‌شود.

رله‌های کلید اتوماتیک قابل تنظیم کدامند؟

بر روی هر کلید اتوماتیک قابل تنظیم چندین رله وجود دارد که به قرار زیر هستند:

Continuous Amps
Short time
Instantaneous Pick up
Long time dely
Short time dely
Ground Fault
برای تنظیم عملکرد بهینه کلید اتوماتیک در زمان وقوع اتصال کوتاه و یا جریان اضافه بار به تنظیم دقیق تمامی این رله‌ها نیاز داریم. همچنین برای تنظیم همین رله‌ها نیز از منحنی جریان – زمان کلید اتوماتیک استفاده می‌کنند. در ادامه به تشریح کامل هر کدام از این رله‌ها می‌پردازیم.

خرید کنتاکتور زیمنس

رله جریان دائم پیوسته (Continuous Current)

جریان عبوری کلید در حالت عادی است. مقدار این رله را براساس مقدار جریان نامی سیستم تنظیم می‌کنند. شما می‌توانید مقدار این رله را دقیقاً به اندازه‌ی In قرار دهید؛ اما معمولاً آن را براساس درصدی از جریان نامی تنظیم می‌کنند. جریان تنظیمی این رله (Ir) در بخش بالایی منحنی جریان – زمان کلید اتوماتیک قابل تنظیم قرار می‌گیرد.

رله قطع کوتاه ‌مدت (Short – time Pick up)

یک رله با ماهیت جریانی است و مقدار آن در محدوده 1.5 الی ۱۰ برابر جریان Ir تنظیم می شود. این رله در اصل یک گپ تأخیری براساس محدوده جریان مجاز است. به شکلی که در محدوده فراتر از جریان Ir برای مدتی فعال بوده تا در این زمان کوتاه تجهیزات حفاظتی پایین‌ دست کلید اتوماتیک فرصت کافی برای عملکرد داشته باشند.

با تنظیم درست این رله می‌توانیم سلسله‌ مراتب حفاظت سیستم‌های الکتریکی را رعایت کنیم تا در صورت هر مشکلی سریعاً کلید اصلی مجموعه عمل نکند. بلکه کلیدهای پایین ‌دست نیز فرصت انجام وظایف خود را داشته باشند. محدوده فعالیت این رله در میانه‌ی منحنی جریان – زمان کلید اتوماتیک قابل تنظیم قرار دارد.

رله تاخیر کوتاه ‌مدت (Short – time dely)

یک رله تایمری است که گپ زمانی کوتاهی در مرحله قطع کلید اتوماتیک ایجاد می‌کند و به دو شکل زمان ثابت یا زمان متغیر (شیب‌دار) قابل تنظیم است. محدوده زمان ثابت در بازه 0.05 الی 0.5 ثانیه و محدوده زمان متغیر در محدوده‌ی 0.18 الی 0.45 ثانیه است.

با تنظیم مناسب این رله برق صنعتی می‌توانیم هماهنگی بهتر میان فیوزها و بریکرهای حرارتی و یا هر تجهیز حفاظتی پایین ‌دست با کلید اتوماتیک قابل تنظیم داشته باشیم.

رله تأخیر بلند مدت (Long – time dely)

در طراحی و تنظیمات کلید اتوماتیک جریان‌های بزرگ اما گذرا مانند جریان راه‌اندازی الکتروموتورهای بزرگ صنعتی پیش ‌بینی ‌شده است. قاعدتاً این جریان‌های بزرگ اما گذرا بخشی از طبیعت سیستم در لحظه راه‌اندازی هستند و نباید با جریان اتصال کوتاه و یا اضافه بار اشتباه گرفته شوند.

شستی و کلید در حین عبور این جریان‌ها عمل نخواهد کرد. برای تنظیم این جریان از رله Long – time dely استفاده می‌کنند. این رله یک تایمر با واحد ثانیه است. هر نوع تداوم جریان در مدت زمان بیشتر از مقدار رله Long – time dely به‌ منزله وجود اشکال و خطا در راه‌اندازی است.

معمولاً بازه این رله در محدوده ۲.۲ الی ۲۷ ثانیه قابل تنظیم شدن است. همچنین مقدار تنظیم این رله در بخش گذار از قسمت بالایی منحنی جریان – زمان قرار دارد.

خرید کلید حرارتی زیمنس

رله قطع سریع (Instantaneous Pick up)

یک رله از نوع جریانی است که در صورت عملکرد، کلید اتوماتیک را سریعاً قطع می‌کند. این رله در محدوده ۲ الی ۴۰ برابر جریان Ir تنظیم می‌شود و وقتی ‌که به هر دلیلی جریان عبوری از کلید به مقدار تنظیم شده می‌رسد، سریعاً عمل کرده و مسیر را قطع می‌کند. مقدار تنظیم این رله نیز در بخش‌های پایینی از نمودار جریان – زمان کلید اتوماتیک قرار دارد.

رله قطع جریان نشتی زمین (Ground Foult Pick up)

در طراحی کلید‌های کمپکت اختلالات نشتی جریان زمین نیز پیش ‌بینی ‌شده است. برای حالتی که کابل در هر نقطه از سیستم قطع شده و با زمین در ارتباط است، پدیده‌ی نشتی جریان زمین رخ خواهد داد. در هر صورت کلید اتوماتیک سریعاً این جریان را شناسایی کرده و با توجه به تنظیمات این رله عکس‌العمل نشان می‌دهد. این رله یک تایمر است که محدوده آن در 0.1 الی 0.4 ثانیه تنظیم می‌شود.